Quy Trình Chi Tiết Tạo Dịch Chiết Xuất Trà Xanh Lài

1. Chuẩn bị nguyên liệu

• Lá trà xanh đã ướp hoa lài:

  • Được chuẩn bị sẵn bằng cách ướp hương trà xanh với hoa lài tươi như tôi đã trình bày ở quy trình trước.

  • Yêu cầu: trà đã khô, thơm mùi lài, màu xanh sáng, không nấm mốc, không lẫn tạp chất.

• Dung môi chiết xuất:

  • Dùng nước tinh khiết hoặc kết hợp nước + ethanol thực phẩm (nồng độ 20–50%), tùy mục đích sản phẩm (thực phẩm hay mỹ phẩm).

• Thiết bị cần thiết:

  • Máy chiết xuất (bể chiết có gia nhiệt và khuấy trộn).

  • Bộ lọc tách bã.

  • Thiết bị cô đặc chân không.

  • Máy tiệt trùng (nếu cần).

2. Quy trình chiết xuất

2.1. Nghiền nhỏ nguyên liệu

• Mục đích: Tăng diện tích tiếp xúc giữa trà với dung môi để chiết tối đa hoạt chất.

• Cách làm:

  • Trà ướp lài được nghiền thô bằng máy nghiền (kích thước hạt khoảng 1–3 mm).

2.2. Ngâm chiết lần 1

• Dung môi: Dùng nước tinh khiết ở nhiệt độ cao (70–80°C).

• Tỉ lệ: 1 phần trà : 8–10 phần dung môi (theo trọng lượng).

• Thời gian ngâm: 1,5–2 giờ với khuấy trộn nhẹ liên tục.

• Lưu ý:

  • Không để nhiệt độ vượt quá 85°C vì sẽ phá hủy các catechin và hương thơm tự nhiên.

  • Nên chiết trong môi trường kín hoặc có nắp đậy để tránh bay hơi các thành phần dễ bay hơi trong hương hoa lài.

2.3. Lọc bã

• Thiết bị: Dùng lưới lọc thô và màng lọc tinh để loại bỏ hoàn toàn bã trà, thu được dung dịch trong.

2.4. Ngâm chiết lần 2 (chiết kiệt)

• Dùng bã trà sau lần 1: thêm nước mới hoặc dung môi nhẹ (ví dụ nước + ethanol 20%).

• Thời gian: 1 giờ, nhiệt độ 65–75°C.

• Mục đích: Chiết hết phần polyphenol còn lại.

• Sau đó, hòa trộn dịch chiết lần 1 và lần 2 để chuẩn hóa dịch chiết.

3. Cô đặc dịch chiết

• Cô đặc chân không: Dịch chiết được đưa vào thiết bị cô đặc chân không ở nhiệt độ thấp (40–55°C).

• Mục tiêu:

  • Giảm lượng nước.

  • Tăng nồng độ hoạt chất.

  • Giữ được hương vị và chất lượng hoạt chất tự nhiên (EGCG, catechin, flavonoid).

• Thông số mong muốn:

  • Dịch cô đặc đạt độ Brix khoảng 20–25° (hoặc theo yêu cầu sản phẩm).

4. Tiệt trùng (tuỳ yêu cầu sản phẩm)

• Nếu dịch chiết dùng cho thực phẩm, mỹ phẩm, cần tiệt trùng nhanh bằng phương pháp pasteurization (72–75°C trong 15–30 giây).

• Nếu dịch chiết để sấy bột hoặc làm tinh chất thì có thể bỏ qua hoặc xử lý bằng UV.

5. Thành phẩm dịch chiết

• Dịch chiết thu được có màu xanh vàng sáng hoặc xanh nhạt.

• Có mùi thơm đặc trưng của trà xanh và hoa lài.

• Hàm lượng polyphenol tổng (TPC) dao động từ 15–30% tuỳ quy trình chiết.

• Dịch chiết có thể dùng trực tiếp hoặc chuyển tiếp sang các công đoạn khác như:

  • Sấy phun thành bột.

  • Pha chế thành đồ uống đóng chai, serum dưỡng da, hoặc thực phẩm chức năng.

Tóm lược quy trình bằng sơ đồ

1. Chuẩn bị trà ướp lài
   → Nghiền thô
   → Ngâm chiết lần 1
   → Lọc bã
   → Ngâm chiết lần 2
   → Trộn dịch chiết
   → Cô đặc chân không
   → Tiệt trùng (nếu cần)
   → Dịch chiết xuất trà xanh lài thành phẩm